Phân biệt cách sử dụng tiếng anh giữa Anh-Anh và Anh-Mỹ

Tiếng anh được người Mỹ sử dụng ngày một "biến dạng" để hình thành American English, tức tiếng anh của người Mỹ hay gọi ngắn là tiếng Mỹ, để phân biệt với tiếng Anh chính gốc British English. Tuy có một số dị biệt nhưng những người nói tiếng anh trên thế giới dễ dàng hiểu nhau và hiện nay, tiếng Mỹ đã ảnh hưởng ngược trở lại với tiếng Anh hiện đại. Dưới đây là một số biệt dị đó:

Phân biệt cách sử dụng tiếng anh giữa Anh-Anh và Anh-Mỹ

1. Từ vựng:

Về mặt từ vựng thì có rất nhiều khác biệt. Thỉnh thoảng, cùng một từ nhưng người Anh dùng với nghĩa này, người Mỹ dùng với nghĩa khác, thậm chí trái ngược với nhau; chẳng hạn như động từ table với người anh thì có nghĩa: đệ trình (một báo cáo, đề xuất...) để đưa ra thảo luận, trong khi người Mỹ dùng động từ này với nghĩa ngược lại: hoãn lại để bàn sau. Một điểm khá phổ biến về từ vựng nữa là, người Anh và người Mỹ dùng những từ khác nhau để ám chỉ đến một sự vật, một việc..., thí dụ như để diễn tả cái thang máy, người Anh dùng lift, người Mỹ dùng elevator; để chỉ hành động đứng sắp hàng, người Anh nói queue, còn Mỹ stand in line...

Ngoài ra, một số ngữ nghĩa của các cụm từ, thành ngữ cũng có khác biệt, chẳng hạn như, người Anh nói "live in A street" còn người Mỹ "live on A street", người dùng "in a team" trong khi người Mỹ "on a team"...

2. Chính tả:

Về cách viết, cách đánh vần (spelling), rất nhiều từ tiếng Anh tận cùng bằng "-our" thì người Mỹ viết thành "-or" như labour (Anh), labor(Mỹ), honour(Anh); một số tận cùng bằng "-re" thì người Mỹ dùng "-er" như metre(Anh), meter(Mỹ),centre(Anh), center(Mỹ). Nhiều động từ tiếng anh tận cùng bằng "-ise" thì người Mỹ viết thành "-ize"; một số từ tiếng anh có 2 chữ "l" trong khi người Mỹ chỉ dùng một chữ...
Riêng mình thì mình thích cách viết của người Mỹ hơn đơn giản là vì họ có xu hướng đơn giản hoá đi các từ thay vì phải viết dài dòng và nguyên tắc như người Anh.

3. Ngữ pháp

Dưới đây là một số dị biệt quan trọng về sự khác nhau trong ngữ pháp giữa anh anh và anh mỹ

Người Anh dùng thì present perfect (hiện tại hoàn thành) để diễn tả một hành động vừa mới xảy ra, trong khi đó thì người Mỹ lại sử dụng thì simple past(quá khứ đơn).

Ví dụ:
1. Michael has just called (Anh)
Michael just called (Mỹ)
2. She's just gone out (Anh)
She just went out (Mỹ)
Việc dùng trợ động từ do với have, người Anh dùng do trong câu hỏi khi nói về một thói quen hoặc hành động lặp lại; còn người Mỹ dùng trợ động từ do không giới hạn.
- Have you got a meeting today? (Anh)
- Do you have a meeting today? (Mỹ)
(Hôm nay bạn có cuộc họp không?)

Nếu để hỏi là "có thường hay họp không" thì người Anh mới dùng do "Do you often have meetings?"
Khi dùng các động từ về những giác quan như see,hear, smell, feel...để diễn tả những gì mình đang tri giác, cảm nhận, người Mỹ sử dụng đơn giản như :I see...", "I hear...", trong kh người dùng thêm trợ động từ can đứng trước các động từ này "I can see...", "I can hear..."

Một số động từ người Anh xem là động từ quy tắc (regular verb) ở hình thức quá khứ, trong khi người Mỹ thì xem là động từ bất quy tắc (irregular verb). Thí dụ: Quit là động từ quy tắc ở anh vớ hình thức quá khứ và quá khứ phân từ là quitted, trong khi ở Mỹ lại là động từ bất quy tắc (quit-quit-quit). Ngược lại, một số động từ người Mỹ xem là quy tắc thì người Anh xem là bất quy tắc. Chẳng hạn như, động từ learn người Mỹ dùng hình thức quá khứ và phân từ quá khứ là learned, trong khi người Anh xem là động từ bất quy tắc với hình thức quá khứ và phân từ quá khứ là learnt. Ở Anh, hình thức quá khứ và phân từ quá khứ với chữ "-t" tận cùng là khá thông dụng, như với các động từ: burnt, dreamt, leant, smelt....trong khi người Mỹ dùng hình thức "-ed" của động từ thường: bured, dreamed, learned, smelled...

Người Mỹ dùng hình thức phân từ quá khứ của get là gotten ngoại trừ trong cấu trúc "have got".
- Have you got a ticket?
Anh đã có vé chưa?

Với người Anh, những danh từ số ít nhưng ám chỉ đến một nhóm người như: committee (ủy ban), team(đội), government(chính phủ), club(câu lạc bộ), family(gia đình)....có thể dùng động từ ở hình thức số ít hoặc số nhiều đều được. Những đại từ dùng thay cho các danh từ này cũng có thể là số ít hay số nhiều. Trong khi đó, người Mỹ thường dùng động từ số ít đi với danh từ nói trên, còn đại từ thay thế có thể dùng ở số nhiều.
Thí dụ:
- The football team is in Los Angeles. They have a good chance of winning.
Đội bóng hiện ở Los Angeles. Họ có cơ may giành chiến thắng.

Khi nói chuyện qua điện thoại, người Anh dùng this để xưng danh tính mình và dùng that để hỏi về người đối thoại.
- Hello. This is David. Is that Michael?
Xin chào. David nghe đây. Có phải Michael đó không?
Còn người Mỹ thì dùng this để hỏi về người nghe.
- Who is this?
Ai đây?

4. Phát âm

Không kể giọng nói khác biệt tùy theo từng khu vực địa lý cả ở Anh lẫn Mỹ, người Anh và người Mỹ còn có một số dị biệt quan trọng trong cách phát âm:

Khác biệt trong cách phát âm Anh-Anh và Anh-Mỹ

Người Anh có hơn người Mỹ một nguyên âm. Đó là cách đọc âm o trong các từ như got, stop, lost, dog... Với người Mỹ, họ phát âm hoặc như âm "a" trong father, hoặc âm "au" trong caught.
Với người Mỹ, hai âm t và d được phát âm nhẹ và giống như âm d giữa 2 nguyên âm. Chẳng hạn, họ phát âm 2 từ writer và rider giống nhau, trong khi người Anh phân biệt rõ ràng âm t và d.

Nguyên âm u trong một số từ sau đây người Mỹ đọc khá khác người Anh: duty, illminate, enthusiastic, tune...

Những từ tận cùng bằng "ile" nằm trong âm tiết không nhấn mạnh thì người Anh phát âm là /ail/ trong khi người Mỹ phát âm chỉ /l/ thôi. Chẳng hạn như từ missile, âm cuối người Anh đọc giống như tile, trong khi người Mỹ đọc âm cuối của turtle.